تالیف و ترجمه: یاسمن حسینی
با وجود نوآوریهای فراوانی که سال به سال پیشنهاد میشوند در کوتاهمدت تعیین این که کدام ایدهها به آینده اشاره میکنند و کدام یک روندهای گذرا هستند، میتواند دشوار باشد و متاورس یکی از ایدههاییست که در حال حاضر، بازار در حال بررسی آن است و تبلیغات گستردهای برای آن وجود دارد. Google Trends با اعلام تبدیل شدن فیسبوک به متا و علاقه به متاورس در اواخر اکتبر 2021 باعث شد که واقعیت ترکیبی مورد توجه میلیونها نفر قرار گیرد. در ماههای پس از آن، بازارهای سرمایه، کارآفرینان ارزهای دیجیتال و اینفلوئنسرهای اجتماعی نیز درگیر مفهوم متاورس و تاثیر آن بر آینده شدند. با این که ایده اولیه متاورس جدید نیست امّا تمرکز شدید آن بر روی استفاده از فناوریهایی است که از قبل برای شکلدهی این دنیای دیجیتال پیشرفته توسط شرکتهایی که منابع لازم برای تحقق آن را دارند، به وجود آمدهاست. البته قبل از آن، دنیای مجازیای مانند Second Life به عنوان چشمانداز مصرفکننده معرفی شد و شبیهسازیهای آموزشی سه بعدی مانند آنهایی که برای آموزش مجازی ماشین آلات پیچیده استفاده میشوند در صنایع سنگین مورد استفاده قرار گرفتند و علاقه به چیزی که ما اکنون آن را متاورس مینامیم حدود یک دهه پیش با افزایش علاقه به واقعیت مجازی به خاطر فعالیت شرکتهایی مانند Oculus، HTC و Magic Leap که به کارگیری سختافزار VR را نشان دادند، به وجود آمد و جدیدترین تجسم متاورس، ترسیم جهانی است که به جریان اصلی زندگی انسانها تبدیل میشود و فناوریست که جهانهای مجازی را تجمیع میکند و به نسل سوم خود میرسد زیرا دنیای مجازی مصرفکننده اصلی حسگرهای اینترنت اشیا، سنجش عمق سه بعدی ارزان و Web3 است.
با این که کاربردهای متاورس در حال گسترش است امّا راههای متفاوتی برای مفهومسازی و تعریف آن وجود دارد. متاورس با فناوریای که ما برای دسترسی به آن استفاده میکنیم شکل میگیرد که میتواند شامل واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و رابطهای مغز و کامپیوتر (BCI) باشد. شرکتهای بزرگ فناوری از جمله اپل، گوگل، متا، مایکروسافت، نیانتیک و Valve در حال توسعه فناوری هستند که آینده متاورس را میسازند. در بخش بعدی درباره مفاهیم مربوط به متاورس در تئوری بیشتر صحبت میکنیم.
متاورس در تئوری
متاورس به عنوان یک محصول یا خدمات
در ژانویه 2020، متیو بال، نویسنده و سرمایهگذار، برای تعریف متاورس گفت: ((شبکه گستردهای از جهانهای سهبعدی و شبیهسازیهای پایدار و بیدرنگ که میتوانند به طور همزمان توسط تعداد بسیار نامحدودی از کاربران با حس حضور فردی توسط هر کدام تجربه شوند)).
طبق تعریف او، متاورس یک محصول یا خدمت است که دارای ویژگیهایی مانند پایداری، همزمانی و قابلیت همکاری است.
متاورس به عنوان یک مکان
متاورس همچنین به عنوان مکانی توصیف شده است که در آن کاربران میتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و خود و وسایلشان را به چندین مکان دیجیتالی انتقال دهند. پس نمونههایی که به ذهن میرسد شامل پلتفرمهای بازی و سازندگان آن مانند Roblox، Epic Games’ Fortnite یا Manticore Games’ Core است که در آن بازیکنان و آواتارهای آنها میتوانند بهطور یکپارچه از یک دنیای مجازی به دنیای مجازی دیگر منتقل شوند.
فرا وجه به عنوان یک لحظه
به تازگی، Shaan Puri، تعریف دیگری ارائه کردهاست و متاورس را به عنوان نقطهای در زمان توصیف میکند. به طور خاص، متاورس لحظهای است که در آن زندگی دیجیتالی ما، هویت آنلاین، تجربیات، روابط و داراییهایمان برای ما معنادارتر از زندگی فیزیکی ما میشوند. این دیدگاه بر تجربه انسانی تمرکز میکند. امّا متاورس در عمل متفاوت است که در مورد آن نیز توضیحاتی ارائه میکنیم.
متاورس در عمل
تمرکز متاورس بر سازندگان و کاربران است. پیشرفتهای فنی سال گذشته تا حد زیادی منجر به بهبود روزافزون واحدهای پردازش گرافیکی (GPU)، موتورهای سه بعدی فوتورالیستی، تولید محتوای سریعتر از طریق ویدئوهای حجمی و هوش مصنوعی، شیوع روزافزون رایانش ابری و 5G و پیچیدهتر شدن و بهتر شدن فناوریها شد. اما از منظر تجربه انسانی، فناوریهای واقعیت توسعه یافته (XR) پیشرفت چشمگیری داشتند. آنها شامل واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و رابطهای مغز و کامپیوتر (BCI) هستند که به عنوان پلتفرمهای محاسباتی برای متاورس در حال ظهورند. XR با پیشبینیهایی مبنی بر این که هدستهای VR و AR از عرضه جهانی کنسولهای بازی در سال 2024 پیشی میگیرند پیشرفت سریعی در جهت استفاده از جریان اصلی داشته است زیرا تجارب دیجیتالی انسان را متحول و به احتمال زیاد نقاط ورودی انتخابی را برای متاورس فراهم میکند. انتظار میرود در چند سال آینده، متاورس خود را عمدتاً از طریق واقعیت مجازی نشان دهد (دنیایی جایگزین و دیجیتالی که میتواند برای اهداف مختلف شخصی و سازمانی مورد استفاده قرار گیرد). ضمنا اعلامیههای اخیر متا، مایکروسافت و سونی همگی نشان میدهند که هدستهایی مانند Meta Quest یا Sony PSVR انتخابهای مصرفکننده برای حرکت در محیطهای سه بعدی تعاملی و اجتماعی خواهند بود. واقعیت مجازی بر ایجاد حس دیجیتالی از حضور متمرکز است که بسیاری از کارشناسان معتقدند کلید ایجاد یک تجربه جذاب و حفظ کاربران خواهد بود.
امّا شاید گستردهترین چشمانداز برای متاورس مربوط به رابطهای مغز و کامپیوتر (BCIs) باشد. در حال حاضر همه مدلهای XR به صفحه نمایش و سیستمهای کنترل سنتی متکی هستند ولی هدف BCI ها جایگزینی کامل صفحه نمایش و سخت افزار فیزیکی است. به عنوان مثال، سال گذشته در زمینه متاورس شرکت بازی و فناوری Valve به همراه Open BCI و توسعهدهندگان هدست غیرتهاجمی Galea کاوش BCI خود را اعلام کردند که شامل برنامههای کاربردی مانند بازی و حتی مراقبتهای بهداشتی بود. سپس Open BCI بعد از گسترش همکاری خود با MIT Media Lab و Tobii، به تازگی بودجهای را برای ساخت “سیستم عامل ذهن” جمع آوری کرده است که این موفقیت یک گام بزرگ به سوی چشماندازی است که فناوری را در تجربه انسانی ادغام میکند. البته نشانههای بالقوهای در مورد اینکه متاورس تاثیر مهمی بر آینده کاری دارد نیز در حال ظهور است که در ادامه بیشتر به آنها میپردازیم.
تداخل فناوریهای نوظهور با متاورس
رشد سریع تکنولوژی بر هیچ کسی پوشیده نیست و اینها فراتر از اتصال مجازی و تبدیل شدن به وسیلهای برای کاربردهای جدیست که در آن کارگران غیرمتمرکز در زمان واقعی با دسترسی به پشتیبانی و با استفاده از دادهها بدون توجه به موقعیت مکانی به هم متصل میشوند. ما در اینجا به چند نمونه از جایی که آینده کار متصل ممکن است با فناوریهای نوظهور اعمال شده در متاورس تداخل پیدا کند، اشاره میکنیم که عبارتند از:
استفاده از دوقلوهای دیجیتالی به صورت سه بعدی
قابلیتهای صنعتی اینترنت اشیا، فناوری عملیاتی (OT) را در شرکت رواج میدهند و اقتصاد تولید سریع محتوای سه بعدی نیز فرصتهایی را برای پیوند دادن این دو به یکدیگر ایجاد میکند و امکان دسترسی به یک دارایی در دنیای واقعی از طریق مجازی باعث شدهاست که این کار در حال حاضر با استفاده از دوربینهای سه بعدی ارزان قیمت (همان نوعی که Face ID در آیفون را تامین میکند) و اسکنرهای سهبعدی قابل حمل انجام شود که در حال حاضر برخی به آنها “دوقلوهای دیجیتال سه بعدی” میگویند.
یک لایه متاورس برای هر دارایی متصل
دوقلوهای دیجیتال شبیهسازی شده توسط OT و اینترنت اشیا میتوانند به محیطهای مجازی دسترسی داشته باشند و به تیمها کمک میکنند تا فرآیندهای پیچیده را شبیهسازی کنند و بر وضعیت اشیاء در دنیای واقعی به صورت سه بعدی نظارت کنند. پس توانایی دیدن و تجسم عملکرد به همان شکلی که اتفاق میافتد و همچنین توانایی ایجاد دیدگاههای پویا به صورت همزمان از یک دارایی سازمانی به طور منحصر به فرد در دنیای مجازی امکانپذیر است. به همین دلیل چیزی که یک فرد به آن اهمیت میدهد، میتواند با دیگری متفاوت باشد امّا هر یک از آنها قادرند آن دارایی را به شیوهای ببینند که در همان زمان به آنها مرتبط است.
فعال کردن کارشناسان موضوع برای حضور مجازی
پتانسیل دوقلوهای دیجیتالی سه بعدی فراتر از توانمندسازی شرکتکنندگان برای به اشتراکگذاشتن یک دنیای مجازی است. آن، این امکان را برای افراد حاضر در محل فراهم میکند تا روی یک دارایی در دنیای واقعی کار کنند در حالی که دیگران در آن سهیم هستند. تجربه حضور در یک فضای مجازی باعث میشود که فناوریهای ضبط سه بعدی امکان بازآفرینی تصاویر دیجیتالی کامل از یک دارایی فیزیکی را با دقت بسیار بالا (زیر میلیمتر) فراهم کنند. پس محیطهایی مانند این میتوانند بهترین شرایط را برای بودن افراد در آنجا ایجاد کنند.
دیدن آنچه که چشمان ما قادر به دیدن آن نیستند
از آنجایی که لازم نیست قوانین متاورس با قوانینی که در دنیای واقعی وجود دارند، مشابه باشند آنها فرصتهای جالبی را برای ما ایجاد میکنند تا به دنیای مجازی نگاه کنیم. پس ما میتوانیم چیزهایی را ببینیم که چشمان ما ممکن است به تنهایی قادر به دیدن آنها نباشند. به عنوان مثال تصور کنید که بتوانید نشت گاز را در یک کارخانه فرآوری که توسط حسگرهای مستقر در محل شناسایی شده است، مشاهده کنید یا بلافاصله تجسم کنید که چگونه تغییر فشار دریچه ممکن است بر عملکردها در لحظاتی قبل از وقوع تأثیر بگذارد. پس با استفاده از این نمونهها متوجه میشویم با این که در حال حاضر هیچ کدام از این رویدادها در دنیای واقعی امکانپذیر نیستند امّا در دنیای متاورس قابل اجرا هستند.
یک مترجم جهانی واقعی و مجازی
با استفاده از سرویسهای دارای API مانند Google Translate که به آسانی در اختیار توسعهدهندگان سازمانی قرار میگیرد افراد میتوانند به روشهایی با یکدیگر در متاورس تعامل داشته باشند که به ما امکان میدهد از موانع زبانی عبور کنیم. در دنیای مجازی، هیچکس نیازی به دانستن صدای شما ندارد. در آینده، صداها را می توان به هر یک از زبان های مختلف به طور همزمان ترجمه کرد و همکاری با تیمهای بینالمللی را به روشهایی که امروزه بدون حمایت مترجم دشوار است، تسهیل میکند و میتواند شیوه زندگی و کار ما را تغییر دهد.
در حال حاضر متاورس شامل چندین فناوری نوظهور است و سازمانها هنگام سرمایهگذاری در یک متاورس خاص باید مراقب باشند زیرا برای آنها مهم است که کدام سرمایهگذاری برای تجارت در بلندمدت مناسب است. پس با توجه به آن چه گفته شد فناوریهای متاورس در سطوح بعدی باعث تعامل در دنیای مجازی و فیزیکی میشوند و فرصتها و مدلهای تجاری نوآورانهای را ارائه میدهند. در واقع، گارتنر انتظار دارد که تا سال 2026، بیست و پنج درصد از مردم حداقل یک ساعت در روز را برای کار، خرید، آموزش، رسانههای اجتماعی و یا سرگرمی در یک متاورس سپری کنند. فناوریهای متاورس نوظهور ممکن است نوپا باشند امّا فرصتهای استراتژیک را با مزایای بالقوهای که محدود به جهانهای مجازی نیست، ارائه میدهند. متاورس دنیای فیزیکی را متحول و به دنیای مجازی منتقل میکند یا گسترش میدهد و از نظر فنی یک فضای اشتراکی مجازی جمعی است که با همگرایی واقعیت فیزیکی و دیجیتالی تقریباً افزایش یافته ایجاد شده است.آن یک اقتصاد مجازی مستقل است که توسط ارزهای دیجیتال و توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) فعال میشود. پس متاورس به عنوان یک نوآوری ترکیبی برای عملکرد به فناوریها و روندهای متعددی نیاز دارند. روندهای کمکی شامل واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، سبکهای کاری انعطافپذیر، نمایشگرهای روی سر (HMD)، ابر AR، اینترنت اشیا (IoT)، 5G، هوش مصنوعی (AI) و محاسبات فضایی است. پس به دلیل اهمیت موضوع، ما در بخش بعدی به نوآوریهای کلیدی که متاورس را به یک روند فناوری استراتژیک تبدیل میکنند، میپردازیم.
چهار نوآوری کلیدی که متاورس را به یک روند فناوری استراتژیک تبدیل میکند.
نوآوریهای کلیدی که متاورس را به یک روند فناوری استراتژیک تبدیل میکنند عبارتند از:
Web3
Web3 مجموعه جدیدی از فناوریها برای توسعه برنامههای کاربردی وب غیرمتمرکز است که به کاربران کمک میکند تا هویت و دادههای خود را کنترل کنند.
محاسبات فضایی
از طریق محاسبات فضایی که میتواند به عنوان یک پشته فناوری سه لایه تعریف شود کاربران میتوانند تقاطع دنیای فیزیکی و دیجیتال را تجربه کنند.
دوقلوی دیجیتال یک شخص (DToP)
دوقلوی دیجیتال یک شخص (DToP) نه تنها یک فرد منحصر به فرد را منعکس میکند بلکه شامل یک حضور چندگانه همزمان و تقریباً واقعی در چندین مکان به صورت دیجیتال و فیزیکی است.
دوقلوی دیجیتال مشتری (DToC)
آن زیر مجموعهای ازDToP و یک نمایش مجازی پویا از یک مشتری است که شبیهسازی شدهاست و یاد میگیرد که رفتار را شبیهسازی و پیشبینی کند. مشتریان میتوانند گروههایی از افراد یا ماشینها باشند.
در نهایت، متاورس فرصتها و مدلهای تجاری پایدار، غیرمتمرکز، مشارکتی و قابل همکاری را ارائه میکند که سازمانها با کمک آن میتوانند تجارت دیجیتال خود را گسترش دهند. امّا فرصتهای فراجهانی نیز هماکنون برای شرکتها و همچنین افراد گوناگون در حال ظهور است. به عنوان مثال J.P. Morgan اولین بانکیست که با پیشبینی فرصت بازار یک تریلیون دلاری و چشماندازی به املاک و مستغلات مجازی، حضور خود را در متاورس ایجاد کرده است یا نمایندگیهای خودرو میتوانند موجودی محدودی از وسایل نقلیه خاص داشته باشند و از محاسبات فضایی، بهویژه ابر AR استفاده کنند تا ویژگیهای داخلی و خارجی را به صورت دیجیتالی در زمان واقعی تغییر دهند تا گزینههای بیشتری را به نمایش بگذارند یا بازیهایی را میتوان برای آموزش کارمندان در مورد نحوه رسیدگی به خطرات بدون اینکه واقعاً در معرض آن خطرات قرار داد، ایجاد کرد یا DToCها و انسانهای دیجیتال میتوانند با مشتریان تعامل داشته باشند تا در زمینههایی مانند تراکنشهای مالی یا نظارت بر سلامت بیمار به انسانها کمک کنند و یا فضاهای کاری مجازی میتوانند باعث شوند که سازمانها تعامل، همکاری و فرصتهای ارتباطی بهتری را برای کارکنان خود ایجاد کنند. در حال حاضر یکی از اجزای کار ترکیبی، جلسات مجازی با فناوری متاورس است. پس این اقدامات به افراد کمک میکند تا استراتژیای را ترسیم کنند که شامل فناوری های متاورس باشد. به همین دلیل باید به دنبال استفاده از فرصتهایی بود که متاورس میتواند کسب و کارهای دیجیتال را بهینه کند یا محصولات و خدمات جدیدی ایجاد کند.
تالیف و ترجمه: یاسمن حسینی
منابع:
https://www.weforum.org/agenda/2022/02/future-of-the-metaverse-vr-ar-and-brain-computer/, 3 technologies that will shape the future of the metaverse – and the human experience
https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2022/04/21/five-surprising-ways-the-metaverse-meets-the-future-of-work/, Five Surprising Ways the Metaverse Meets the Future of Work
https://www.gartner.com/en/articles/what-is-a-metaverse, what is a metaverse?, And Should You Be Buying In?