آینده هوش مصنوعی

چگونه هوش مصنوعی، جهان را تغییر خواهد داد؟

تالیف و ترجمه: یاسمن حسینی

چکیده:

هوش مصنوعی آینده بشریت را تقریباً در هر صنعت شکل می‌دهد که اساس یادگیری رایانه است و به طور تقریبی در هر صنعت نقش موثری را ایفا می‌کند. این تکنولوژی در حال حاضر محرک اصلی فناوری‌های نوظهور مانند کلان‌داده، روباتیک و اینترنت اشیا است. از طریق هوش مصنوعی، رایانه‌ها این توانایی را دارند که حجم عظیمی از داده‌ها را به کار گیرند و از هوش آموخته شده خود برای اتخاذ تصمیمات و اکتشافات بهینه در کسری از زمانی که برای انسان‌ها نیاز است، استفاده کنند. براساس گزارش‌ها، هوش مصنوعی تا سال 2024 در ترجمه زبان‌ها و انجام عمل‌های جراحی تا سال 2053 بهتر از انسان‌ها خواهد بود. براساس پژوهش‌های انجام شده از 9130 پتنت دریافت شده توسط مخترعان IBM در سال 2021، 2300 مورد مربوط به هوش مصنوعی بوده‌است. با توجه به اهمیت این موضوع تاثیر، چالش‌ها و راهکارهای این فناوری بر صنایع گوناگون را بررسی خواهیم کرد.

تحول صنایع با هوش مصنوعی

اکثر صنایع به خصوص آنهایی که در دسته‌های یادگیری عمیق یا یادگیری ماشین قرار می‌گیرند تحت تأثیر این موضوع قرارگرفتند زیرا جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به لطف اتصال قوی اینترنت ‌اشیا، تکثیر دستگاه‌های متصل و پردازش رایانه‌ای سریع‌ به طور قابل توجهی افزایش یافته‌است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. برخی از این صنایع که توسط هوش مصنوعی متحول می‌شوند عبارتند از:

آموزش

کتاب‌های درسی با کمک هوش مصنوعی دیجیتالی می‌شوند، آموزگاران مجازی در مراحل اولیه به مربیان انسانی کمک می‌کنند و با تجزیه‌وتحلیل چهره، احساسات دانش‌آموزان را اندازه‌گیری می‌کنند تا متوجه مشکلات یا بی‌حوصلگی آنها شوند و تجارب بهتری را که متناسب با نیازهای فردی آنهاست ارائه ‌دهند. پس آینده کلاس‌های درسی مجازی است. در حال حاضر، دوره‌های زیادی بر روی پلتفرم‌ها وجود دارد که می‌توانند به طور مشخص آموزنده باشند و از هر کجا و در هر زمان می‌توان به آنها دسترسی داشت. هوش مصنوعی می‌تواند انجام مسئولیت‌های اداری را برای مربیان و مؤسسات آموزشی خودکار کند. زیرا مربیان زمان زیادی را صرف نمره دادن به امتحانات، ارزیابی تکالیف و دادن پاسخ‌های مهم به دانش آموزان خود می‌کنند. امّا هوش مصنوعی اجازه اتوماسیون دسته‌بندی‌ها و پردازش مدارک را می‌دهد. البته ایده مدرسه مجازی ممکن است به صورت حضور دانش آموزان در خانه‌ بازتعریف شود و مطابق با هریک از آنها سفارشی‌سازی شود.

افزایش بهره‌وری کارمندان

کسب‌و کارها از هوش مصنوعی برای افزایش بهره‌وری کارمندان خود استفاده می‌کنند. مزیت هوش مصنوعی برای سازمان‌ها این است که وظایف تکراری را در یک سازمان به سادگی انجام می‌دهد تا کارمندان بتوانند روی راه‌حل‌های خلاقانه، حل مشکلات پیچیده و کار تاثیرگذار تمرکز کنند. پس محیط کار آینده ممکن است کاملاً انعطاف پذیر باشد و مفهوم Work From Home ممکن است به یک روند رایج تبدیل شود و جلسات و کنفرانس‌های مجازی هم یک عمل عادی خواهند بود. البته این امر ممکن است باعث کاهش میزان تقاضا در بخش مستغلات صنعتی شود.

صنعت خودرو

هوش مصنوعی (AI) و خودروهای خودران معمولاً موضوعات مکمل در فناوری‌اند. تولیدکنندگان خودرو در همه جای دنیا از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را در نحوه ساخت خودروها و نحوه عملکرد آنها در جاده‌ها استفاده می‌کنند و خدمات درجه یک برای انواع برندهای خودرو (مرسدس بنز، جگوار، آئودی و BMW) مورد استفاده قرارمی‌گیرد.

مدیریت ترافیک

در حال حاضر هوش مصنوعی از فناوری‌های مختلف پرسرعت خود مانند ITMS، ATCS، LMT، اجرای قانون و بسیاری دیگر در مدیریت ترافیک استفاده می‌کند. پس قدرت هوش مصنوعی همان چیزی است که با ارزیابی‌های اطلاعاتی بسیار کمی سیستم‌های ناوبری، سواری و هیلینگ را به پیش می‌برد.

روباتیک

پهپادها برای کاربردهای پزشکی در شهرها مورد استفاده قرار می‌گیرند و نمونه‌ها و معرف‌ها را سریع‌تر از خودروها در سراسر شهر از بیمارستان‌ها به آزمایشگاه‌ها تحویل می‌دهند. علاوه بر آن، شناسایی و غیرفعال کردن بمب‌ها، کار در محیط‌هایی که افراد نمی‌توانند زنده بمانند و تولید اقلام یا افزودنی‌های مکرر نیز توسط ربات‌ها انجام می‌شود.

متاورس

متاورس یک دنیای دیجیتال سه بعدی را توصیف می‌کند که در آن دنیای واقعی و مجازی با استفاده از فناوری از جمله واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) با هم ترکیب می‌شوند. در حال حاضر متاورس‌های متعددی در پلتفرم‌های بازی دیجیتال مانند The Sandbox و جهان‌های مجازی مانند Decentraland وجود دارند. پس هوش مصنوعی این توانایی را دارد که حجم عظیمی از اطلاعات را با سرعت تجزیه کند تا بینشی را ایجاد نماید و آن اقدام را هدایت کند. ضمنا کاربران می‌توانند از هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری استفاده کنند یا هوش مصنوعی را با اتوماسیون برای فرآیندهای تماس کم پیوند دهند. علاوه بر این، هوش مصنوعی به تخیل کامپیوتری و فناوری مکان‌یابی و نقشه‌برداری دقیق و همزمان هم کمک می‌کند.

مراقبت‌های بهداشتی: با هوش مصنوعی، بیماری‌ها سریع‌ و دقیق‌ تشخیص داده می‌شوند، کشف دارو سریع‌ و ساده‌ می‌شود، دستیاران پرستار مجازی بر بیماران نظارت می‌کنند و تجزیه‌وتحلیل کلان داده‌ها به ایجاد تجربه شخصی برای بیمار کمک می‌کند. به عنوان مثال در مجمع جهانی نوآوری پزشکی 2018 (WMIF) در مورد هوش مصنوعی که توسط Partners Healthcare ارائه شد محققان اصلی و شرکت‌کنندگان دانشکده بالینی دوازده فناوری و حوزه شرکت مراقبت‌های بهداشتی را به نمایش گذاشتند که به احتمال زیاد می‌تواند تاثیر عمده‌ای از هوش مصنوعی داشته باشد. هوش مصنوعی سهم خاصی در بهبود و درمان داروهای ضد سرطان داشته است. آن می‌تواند درک بهتر و داده‌های حیاتی را ارائه دهد که نمی‌توان آنها را از طریق هویت انسانی کشف نمود و برای هر بیمار سرطانی درمان‌های سفارشی‌سازی شده‌ای را ارائه کرد و ما می‌دانیم که هوش مصنوعی در آینده تغییرات عمیقی را در فناوری علمی ایجاد خواهد کرد. البته فرض بر این است که هوش مصنوعی می‌تواند نیروی موثری برای اکثر مطالعات و درمان سرطان انسان در آینده باشد. هوش مصنوعی می‌تواند به پزشکان کمک کند تا انتخاب‌های درمانی دقیقی داشته باشند، جراحی‌های غیر‌ضروری را کاهش دهند و به متخصصان سرطان کمک کنند تا برنامه‌های درمان مبتلایان به سرطان را افزایش دهند. علاوه بر آن هوش مصنوعی می‌تواند استفاده از داروهای شیمی درمانی را هم کنترل کند.

رسانه: روزنامه نگارها از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و همچنان از آن بهره خواهند برد. به عنوان مثال بلومبرگ از فناوری Cyborg برای کمک به درک سریع گزارش‌های مالی پیچیده و آسوشیتدپرس از توانایی‌های زبان طبیعی Automated Insights برای تولید 3700 گزارش درآمد در سال استفاده می‌کند که نسبت به سال‌های قبل تقریباً چهار برابر بیشتر است.

خدمات مشتری: گوگل در حال کار بر روی دستیار هوش مصنوعی است که می‌تواند تماس‌هایی شبیه به انسان برای قرار ملاقات برقرار کند. آن علاوه بر کلمات، تفاوت‌های ظریف را هم درک می‌کند. امّا این پیشرفت‌ها فقط برای شروع است و چیزهای بیشتری در راهند و غول‌های فناوری مانند گوگل، اپل، مایکروسافت و آمازون نیز میلیاردها دلار برای ایجاد این محصولات و خدمات هزینه می‌کنند.

یادگیری ماشین (ML)

یادگیری ماشین (ML) یک کاربرد از هوش مصنوعی است که به سیستم‌ها این ظرفیت را می‌دهد تا بدون برنامه‌ریزی صریح، به طور خودکار تجزیه‌وتحلیل‌ها را انجام دهند. ML در توسعه برنامه‌های کاربردی کامپیوتری که ممکن است به اطلاعات دسترسی داشته باشند تخصص دارد و از آنها برای تجزیه‌و‌تحلیل برنامه‌های خود استفاده می‌کند. با ML نرم‌افزار کامپیوتری می‌توان بدون دخالت انسان، اطلاعات جدید را یاد بگیرید و با آن سازگار شوید. ML الگوریتم‌های یکپارچه رایانه را به‌روز نگه می‌دارد و به سیستم اجازه می‌دهد داده‌ها را انتخاب کند و پیش‌بینی‌هایی در اطراف آنها ایجاد کند. ML در نگهداری حجم عظیمی از داده‌ها سودمند است و ممکن است در بسیاری از زمینه‌ها به همراه سرمایه‌گذاری، وام‌دهی، تنظیم اخبار، کشف تقلب و موارد دیگر اجرا شود.

مباحث امنیتی

هوش مصنوعی در دفاع و امنیت کاملاً نامحدود است. هوش مصنوعی اغلب در سلاح‌ها و سیستم‌های نظارتی برای افزایش عملکرد تعبیه می‌شود. آن به طور منظم تشخیص هدف، شبیه‌سازی پرواز و آموزش و نظارت بر ریسک را افزایش می‌دهد و مهمتر از همه آن است که با استفاده از فناوری‌های پیشرفته تشخیص چهره ممکن است مشاغل حیاتی و امنیت از مرزهای کشور به ربات‌های هوشمند مصنوعی، هواپیماهای بدون سرنشین، پهپادها و غیره واگذار شود.

اثر هوش مصنوعی بر آینده نزدیک

از نظر مندلسون، برخی از جالب‌ترین تحقیقات و آزمایش‌های هوش مصنوعی که پیامدهای آن مربوط به آینده نزدیک خواهد بود در دو حوزه انجام می‌شود:

1. یادگیری تقویت‌کننده که به جای داده‌های برچسب‌گذاری شده، به پاداش‌ها و مجازات‌ها می‌پردازد. نمونه آن مربوط به مهارت Go-playing در Google DeepMind’s Alpha Go Zero است.
2. شبکه‌های متخاصم مولد (به اختصار GAN) که به الگوریتم‌های رایانه‌ای اجازه می‌دهد تا به جای ارزیابی فقط با قرار دادن دو شبکه در برابر یکدیگر آن را ایجاد کنند که آن با تولید تصویر یا صدای اصلی که مبتنی بر یادگیری در مورد موضوع خاصی مانند افراد مشهور یا نوع خاصی از موسیقی است، انجام می‌شود.

امّا در مقیاس بسیار بزرگ‌، هوش مصنوعی تأثیر عمده‌ای بر پایداری، تغییرات آب و هوا و مسائل زیست‌محیطی دارد که در حالت ایده آل با استفاده از حسگرهای پیچیده شاهد ازدحام کمتر در شهرها، آلودگی کمتر و به طور کلی زندگی بهتر خواهد شد که برای ترسیم آینده، اینفوگرافیک زیر، میزان تغییر بخش‌های مختلف را با استفاده از هوش مصنوعی نشان می‌دهد. مردم انتظار دارند آموزش با استفاده از هوش مصنوعی در سه تا پنج سال آینده بیشترین تغییر را داشته باشد.

آماده شدن برای آینده هوش مصنوعی

استوارت راسل، کارشناس مشهور هوش مصنوعی معتقد است: ((هنوز پیشرفت‌های بزرگی وجود دارد که باید پیش از رسیدن به هر چیزی که شباهتی میان هوش مصنوعی در  مقایسه با انسان باشد، اتفاق بیفتد. هوش مصنوعی در حال حاضر برای درک کامل زبان مجهز نیست. در حال حاضر این موضوع یک تفاوت فاحش و یک عامل مهم تمایز بین انسان و هوش مصنوعی را نشان می‌دهد زیرا انسان‌ها می‌توانند زبان ماشین را ترجمه کنند و آن را بفهمند امّا هوش مصنوعی نمی‌تواند همین کار را برای زبان انسان انجام دهد. با این حال، اگر به نقطه‌ای برسیم که هوش مصنوعی بتواند زبان‌ ما را بفهمد سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند هر چیزی را که تا به حال نوشته شده است‌، بخوانند و بفهمند. چون ما این توانایی را داریم، می‌توانیم از تمام دانش بشری استفاده کنیم ولی اگر آنها این قابلیت را داشته باشند می‌توانند سؤالات را ترکیب و ادغام کنند و به چیزهایی پاسخ دهد که هیچ انسانی تا به حال قادر به پاسخگویی آنها نبوده است زیرا آنها قادر به برقراری ارتباط بین چیزهای جدا از یکدیگر هستند)). پس علاوه بر آن چه گفته شد نباید از خطرات هوش مصنوعی نیز غافل شویم و باید به دنبال ارائه راهکار برای آن باشیم که در بخش بعدی به آن می‌پردازیم.

خطرات هوش مصنوعی و ارائه راهکار

استفاده از هوش مصنوعی علاوه بر تسهیل فرآیندها و سرعت بخشی به کارها، انسان‌ها و کسب‌وکارها  را با چالش‌های متعددی (نوسانات بازار، نقض حریم خصوصی، از دست دادن شغل ناشی از اتوماسیون، نابرابری اجتماعی و اقتصادی، سوگیری الگوریتمی ناشی از داده‌های بد، دیپ فیک و خودکارسازی سلاح‌ها) روبرو می‌کند. پس باید به راه‌هایی مانند تدوین مقررات ملی و بین‌المللی، ایجاد استانداردهای سازمانی برای استفاده از هوش مصنوعی و تبدیل هوش مصنوعی به بخشی از فرهنگ و بحث‌های شرکت برای کاهش خطرات هوش مصنوعی هم فکر کنیم. امّا باید بدانیم که وقتی صحبت از جامعه به‌ عنوان یک کل می‌شود باید فشار بیشتری برای پذیرش فناوری مطابق با دیدگاه‌های متنوع علوم انسانی وجود داشته باشد. به همین دلیل محققین هوش مصنوعی دانشگاه استنفورد، Fei-Fei Li و John Echemendy، این استدلال را در یک پست وبلاگی در سال 2019 بیان کردند. آنها معتقدند: ((خالقان هوش مصنوعی باید به دنبال فهم و درک، تجربیات و نگرانی‌های مردم در سراسر قومیت‌ها، جنسیت‌ها، فرهنگ‌ها و گروه‌های اجتماعی-اقتصادی و همچنین افرادی از حوزه‌های دیگر مانند اقتصاد، حقوق، پزشکی، فلسفه، تاریخ، جامعه شناسی، ارتباطات و همچنین تعامل انسان و کامپیوتر، روانشناسی و مطالعات علم و فناوری (STS) باشند. پس راه‌حل آنها باید برای ایجاد تعادل بین نوآوری‌های فناوری پیشرفته و تفکر انسان محور باشد و آن روشی ایده‌آل برای تولید فناوری مسئولانه و اطمینان از این است که آینده هوش مصنوعی برای نسل بعدی امیدوارکننده است ولی خطرات هوش مصنوعی همیشه باید موضوع بحث باشند تا رهبران راه‌هایی را برای استفاده از این فناوری برای اهداف عالی بیابند)). امّا با توجه به همه آن چه بیان شد هوش مصنوعی مهمترین وسیله در جعبه ابزار ما برای حل بزرگترین چالش‌هایی است که با آن روبرو هستیم امّا باید استفاده از آن در مسیر درست و توسط انسان‌های متخصص اجرایی شود.

تالیف و ترجمه: یاسمن حسینی

منابع:

https://builtin.com/artificial-intelligence/artificial-intelligence-future, The Future of AI: How Artificial Intelligence Will Change the World

https://www.analyticsinsight.net/10-ways-artificial-intelligence-will-change-the-world-in-2022/, 10 Ways Artificial Intelligence will Change the World in 2022

https://builtin.com/artificial-intelligence/risks-of-artificial-intelligence, 8 Risks and Dangers of Artificial Intelligence to Know

https://www.weforum.org/agenda/2023/02/ai-lives-ipsos-survey-technology/, How AI will change our lives- new survey